Tussen de weilanden van Oost-Nederland zijn nog altijd boerderijen te vinden met ingekerfde stiepeltekens en aan het dak hangende windveren. Deze symbolen waren bedoeld om het gebouw en zijn bewoners te beschermen; tegen het kwaad of tegen het weer dat zich op ieder moment tot vijand kon ontpoppen. Ooit werden er aan de voorkant van schuren paardenschedels opgehangen, die de boerderij en de dieren moesten behoeden voor Donar, de god van donder en bliksem. Bijgeloof en eerbied voor het landschap en haar elementen, kregen via deze symbolen gestalte in het boerenlandschap.

In de twintigste eeuw zijn veel van deze boerderijen, inclusief hun symbolen, afgebroken. Nieuwe, grotere stallen werden gebouwd, om de alsmaar toegenomen productie-eisen te kunnen bijbenen. De angst voor iets als onweer werd gesmoord door technologische ontwikkelingen, de paardenschedels werden ingehaald door bliksemafleiders. Mythes en de daaruit geboren symbolen hadden geen noodzaak of invloed meer. Met het verdwijnen van de angst verdween eveneens een vorm van nederigheid jegens het land en de grillige elementen. Ongebreideld zelfvertrouwen kwam ervoor in de plaats.

Niet alleen in Oost-Nederland, maar in heel Nederland staat de boerderij aan de wieg van gemeenschappen, dorpen en steden. Er hoeft maar in de grond gegraven te worden of er komt een agrarische geschiedenis boven die onlosmakelijk verbonden is aan de strijd om macht. Waren het ooit de bisschoppen, de adelijken of fabrieksdirecteuren, de laatste decennia staan banken of grote agrobedrijven aan het front; ze willen zeggenschap over het boerenland. In deze politieke en kapitalistische machtsstrijd om het Nederlandse platteland wordt de culturele geschiedenis van het boerenlandschap als munitie ingezet. Landerijen worden eindeloos geromantiseerd en er wordt flink gedweept met onze oorspronkelijke boerencultuur. 
Precies die romantisering is terug te vinden bij toeristen die verlangen naar idyllische pastorale landschappen waar naar hartenlust gewandeld en gefietst kan worden. Vakantiehuisjes krijgen dikwijls oude symbolen toebedeeld op hun luiken, als mascottes van de regio, zonder dat de oorspronkelijke betekenis herinnerd wordt. Zo wordt de rijke, culturele geschiedenis van het Nederlandse boerenlandschap niet in haar volledigheid gezien of serieus genomen. Terwijl de verhalen die in de grond liggen opgeslagen het oprakelen waard zijn: ze vertellen de geschiedenis van het land en de bewerking ervan.

Vertrekkend vanuit de weilanden rondom Deventer en haar boerderijen, via Usselo en Stroe naar Urk, Aalsmeer, Zeeuws-Vlaanderen en Indonesië reflecteren negen kunstenaars in Hoeders van het land op de voortdurende culturele machtsstrijd op en rond het Nederlandse platteland. Er wordt ingezoomd op de mensen die deze landbouwgrond bewonen, bewerken of dat in het verleden hebben gedaan.

In hun omgang met het landschap gaan gebruiken, rituelen en vormen van bijgeloof schuil. Menselijke verhalen die tegenwicht bieden aan een landschap dat de laatste jaren steeds verder is geïndustrialiseerd. Een bijzondere plaats is ingeruimd voor kunstwerken die aantonen hoe het boerenvak is veranderd met de intrede van het groot kapitaal en wat daarmee verloren is gegaan. Ook de deelnemende kunstenaars zetten de culturele historie van het boerenlandschap in voor hun eigen werk, maar anders dan bedrijven of politieke partijen willen ze daarmee niks winnen. De kunstwerken pretenderen geen waarheid uit te dragen of andere interpretaties uit te sluiten: de makers zoeken naar manieren om het boerenlandschap zelf aan het woord te laten.

Opening
De tentoonstelling wordt geopend op vrijdag 17 november om 19.30 uur. 

Rondleiding
Zondag 17 december tussen 15.00 tot 16.00 uur geeft onze vaste rondleider Marije Vermeulen een rondleiding in de tentoonstelling 'Hoeders van het Land. Aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.  

Over Lieneke Hulshof
Lieneke Hulshof (1993, Winterswijk) studeerde aan ArtEZ Arnhem en ronde in 2018 haar master Kunstgeschiedenis (Modern & Contemporary Art) aan de Universiteit van Amsterdam af. Van september 2014 tot en met april 2022 werkte ze bij het online kunstmagazine Mister Motley, eerst als redacteur en vanaf 2017 als hoofdredacteur. Momenteel is ze werkzaam als freelance kunstjournalist, curator, moderator en docent.  Ze organiseert lezingen, cureert tentoonstellingen, schrijft artikelen en geeft collegereeksen over hedendaagse kunst. 

Lienekehulshof.nl

Mede mogelijk gemaakt door:
Mondriaan fonds, Gemeente Deventer, Provincie Overijssel, Prins Bernard Cultuurfonds, Frame Finland, Amarte Fonds