Patrick Mangnus,  kunstenaar, curator en docent aan ArtEZ University of the Arts, opende zondag 11 september de tentoonstelling 'Cut it!' van Maaike Folmer. Hieronder kun je zijn openingswoord nalezen. 

Een verhaal heeft een begin, middenstuk en een eind. Of bij een wetenschappelijke publicatie een inleiding met probleem- en vraagstelling, gevolgd door argumentatie en uiteenzetting en een conclusie. Een kop en een staart. In deze uiteenzetting over ‘Cut it!’, de tentoonstelling van digitale collages van Maaike Folmer in Kunstenlab, zit het venijn in de staart.

Niet toevallig baseer ik mijn verhaal op het boek van Richard Siepmann ‘ Montage: John Heartfield, vom Club DADA zum Arbeiter-illustrierter Zeitung’.
Maar net als Maaike dit doet in haar collages, leen ik slechts een aantal fragmenten en plaats deze binnen mijn eigen verhaal en context.

Das Fundament (des socialistischen Aufbaues):

Maaike en ik kennen elkaar sinds de middelbare school, maar spraken de ander eigenlijk nauwelijks tot nooit. We behoorden tot verschillende groepen, totaal tegenovergestelde subculturen met compleet andere interesses.
Ik hoorde bij de ‘kansloze alternatieven’, de punkers, metalheads, de grunge losers. Uiteraard in de daarbij behorende kleding om ons individueel te onderscheiden en als collectief van de rest. Het puberale tegengeluid tegen de heersende conventies.
De groep alternatieven is uiteraard ook gedoemd tot het volgen van ‘vage studies in de kunsten of antropologie’ of later anders hard op weg om te parasiteren op het UWV en de hardwerkende elite.
Maaike was, volgens eigen zeggen en ik citeer: ‘ In die tijd hard op weg naar een leven in een riante villa via een carrière op de Zuidas met een buitenhuis in Monaco met eigen jacht, met minimaal 1 Ferrari op de oprit.’


opening Cut it! door Patrick Mangnus (fotograaf Koen Kievits)

 

Konterrevolution und Politisierung:
Na de middelbare school zien we elkaar 6 of 7 jaar niet, maar komen elkaar weer tegen in Deventer en daar sla ik werkelijk steil achterover. Nog steeds behoor ik tot dezelfde subcultuur en nog steeds is mijn puberale gevecht niet ten einde, maar Maaike heeft een volledige transformatie ondergaan. In het huidige bestel een complete make-over!
Tot mijn verbazing is Maaike niet een studie economie gaan volgen, maar is haar kapitaaldrift ‘geïnfiltreerd’ in de kunstacademie in Arnhem.
In het IJsselhotel zie ik hoe kunstenaarscollectief WILIE vrij- en eigenzinnig opereert met het organiseren van feesten, optredens, tentoonstellingen, festivals, etc… het is DE onderstroom die voor mijn gevoel hoort bij ‘mijn’ do it yourself subcultuur. Maaike is een van de drijvende krachten achter dit collectief.
We worden vrienden en wanneer WILLIE verhuist naar het Havenkwartier worden we buren met de ateliers en groeit het collectief waarbij ik mij aansluit en waaraan ik me verbind. Nog altijd opererend binnen de rafelranden van de stad en een onmiskenbare drive van een kunstenaarscollectief en vrijplaats.
In dit pand, het vm. Davo-gebouw in het Havenkwartier is Kunstenlab gevestigd sinds 2014 en host nu de tentoonstelling ‘Cut-it’ van Maaike Folmer, a.k.a.  Lawax of Lawaaike ten tijde van WILLIE, aanwezig als altijd.

Worum es geht:
In het atelier van Maaike werd driftig geschilderd. Grote pop-art schilderijen met overrompelende beelden van onze westerse overconsumptiemaatschappij. Duizelingwekkende stapelingen van beelden alsof de toeschouwer in een flipperkast kijkt. Daarnaast ook grote decorstukken voor onder andere het poppodium Burgerweeshuis in navolging van voorbeeldkunstenaar Jan Marinus Verburg.
De schilderijen en andere werken verraadden een kritiek op het consumptief gedrag.
Nooit met een wijzende vinger, maar altijd licht humoristisch of wrang tegelijk door gebruik te maken van dezelfde beeldtaal als die van de reclamewereld.


z.t. detail digitale collega - Maaike folmer 

 

Cut it:
De titel van de expositie verwijst direct naar uitknippen; dit gebeurde al in de pop-art schilderijen. Het relateert direct naar scalpel of schaar: Met chirurgische precisie worden afbeeldingen uitgesneden om te combineren in collages; cut it out.
Maar ‘cut it’  betekent ook ophouden of stoppen; zeker met de interpunctie van een uitroepteken.
De laatste jaren schilderde Maaike heel anders. Geïnspireerd door de vele verre reizen ontstonden prachtige beelden van die verre landen en portretten van mensen daar, gebaseerd op eigen foto’s en herinneringen.
Maar, cut it out: Schilderen bracht geen voldoening. Er was geen artistieke vrijheid, geen verrassing. Het was slechts het uitvoeren van een idee naar een bestaand beeld. Een dwangmatige handeling met verf en kwast om tot de afbeelding te komen die reeds in het hoofd vast zat.
Dit perfectionisme en neurotisch handelen vinden we nog terug in de digitale collages van Maaike.
Het vrijstaand maken en uitknippen van zoveel beeldmateriaal is monnikenwerk; zelfs op de computer. You must be ‘insane in the membrane’ om zo compulsief te handelen.
Maar nu is er geen vooropgezet plan meer; de afbeelding en voorstellingen ontstaan. Cut, step back, undo, rewind, fast forward! Stapelen, bouwen, schuiven, herschikken tot de nieuwe wereld vorm krijgt.

 

z.t., digitale collage - Maaike Folmer 

 

Cut the crap:
In de digitale prints van Maaike voelen we een sociale betrokkenheid, zoals Constant nieuwe werelden bouwde. Of moeten we de beelden lezen als waarschuwing zoals de propaganda van de fotomontages van John Heartfield? Is er nog ruimte? Is er hoop of dienen we de beelden te interpreteren als de afbeelding van de cynische waarheid?
Op de puinhopen van de beschaving, op de ruïnes van de vooruitgang zijn nog maar bitter weinig mensen aanwezig. We zien twee personen die nog net de naar adem happende haai van Damien Hirst in toom kunnen houden.
Maar, cut the crap: De werken van Maaike zijn tactische tektonische verschuivingen in een esthetische vormgeving met een eufemistische uitwerking.
Vandaag precies 21 jaar geleden was er een terroristische aanslag op de Twin Towers die heel de Westerse wereld op haar grondvesten deed schudden.
Nu 21 jaar later durf ik Maaike te beschuldigen van esthetisch terrorisme, want welke rechtgeaarde voetbalsupporter zou het in zijn of haar hoofd halen Deventer en Rotterdam met elkaar te vermengen? Want als de adelaar drie keer kraait, is het een vogel met een enorme identiteitscrisis.
Ik vermoed dat de esthetische uitvoering een verzachtende uitwerking moet hebben op de toeschouwer, terwijl de werkelijkheid wil dat deze nieuwe samenvoegingen wellicht gelezen kunnen worden als reële bouwplannen. De aardbevingen in Groningen zijn het bewijs voor tektonische verschuivingen in Nederland en de regering smeedt in het geheim plannen om Deventer en Rotterdam samen te voegen via de breuklijn ontstaan in Groningen.
Het is een sneak attack waarbij Maaike gaat voor het grote overheidsgeld om deze plannen zorgvuldig vorm te geven.
Dus cut it: Kom de digitale collages bewonderen en verdwaal tussen werelden en steden en in de toekomst die hier onder het motto van artistieke vrijheid aan iedereen wordt getoond!

Patrick Mangnus
11-09-2022