Inge Pollet opende zondag 26 januari de tentoonstelling 'Echoes of Alignment ' van Sjahrzad Khodadadeh. Pollet is dichter, schrijver en artistiek directeur van Stichting Productiehuis Plaatsmaken in Arnhem. Haar openingswoord vind je hieronder.
Er liggen innig in elkaar gedraaide strengen schapenwol op de grond, zij wachten rustig tot ze kunnen verwarmen en verbinden. De kunstenaar heeft er krulletjes mee gelegd in een geduldige exercitie. Alsof ze haar gedachten direct vorm wilde geven, alsof ze wilde uitreiken en samenbrengen tegelijkertijd. Op de strengen liggen keramische werken, het zijn gedeelten van een gezicht, fragmenten, steeds hetzelfde, mysterieus en door hun maskerachtige vorm ook open. Hard en zacht, open en dicht, mysterie en helderheid, al bij mijn eerste kennismaking met het werk van Sjahrzad springen de tegenstellingen in mijn oog. De energie tussen beide kanten lijkt steeds de kracht van het werk, hier ontstaat het, het omarmen, het wegduwen, nog een keer opnieuw en dan uiteindelijk het besef, zo is het, zo ben ik, ik ben al deze dingen tegelijkertijd, ik hoef niet te kiezen, zo is het precies goed. De kunstenaar balanceert. Wikt en weegt. Is Oost en West.
Inge Pollet | opening 'Echoes of Alignment'
Het eerste dat Sjahrzad tegen me zei toen ik haar bezocht was ‘Er was maar één beslissing nodig om mij hier te laten opgroeien.’ We zaten aan tafel, hier in de ruimte, het werk nog maar half uitgepakt, het plan in wording. Ik dacht veel dingen daarna, zoals dat ze me een intuïtief type lijkt, maar ook hoe ze er als klein kind in Iran had uitgezien, ik stelde me haar voor met fijne handjes, traag en gul lachend in een parallel fantasie-universum vol sprookjesbeesten en in de ochtend wijzend naar het licht. Maar ze was hier, in dit land vol aardappels en regen. Dat moet vreemd geweest zijn, steeds die hunkering naar iets wat ze niet kende maar toch voelde. Veel in de opvang, vertelde ze, want moeder was alleenstaand en had een volle baan. Stimuleerde haar kinderen zich te ontwikkelen, is zelf een lichtend voorbeeld van kracht.
In de performance waarop de video is gebaseerd vlechten vrouwen zich aan elkaar vast, zij zijn met elkaar verbonden en delen de verhalen die in het collectieve bewustzijn pulseren zonder daar over te praten. Ze delen de zoete vruchtjes van de granaatappel, en maken daar vlekken mee. Pellen gezichten af, beginnen opnieuw, stellen zij de vragen aan elkaar en aan zichzelf. Dat het beter mag worden, voor de vrouwen daar en met terugwerkende kracht liefst, dat je zeg maar alle films kunt terugspoelen, maar deze verbinding helpt al heel erg. Sjahrzad verloor zichzelf al jong in het maken, tekenen, denken. De Hollandse vrijheid paste toch ook en groeide mee met haar. Diep in haar, niet eens zo diep, was altijd dat oer verlangen naar saffraan, en waar dat vandaan kwam begon ze pas later te begrijpen. Dat haar moeder aan de telefoon wel Iraans sprak, maar de taal weghield van haar en haar broer. Met ieder woord dat toch doorklonk naar de andere kamer opende ze een nieuwe wereld voor haar dochter, die in de tijd een vreemd soort schuldgevoel ontwikkelde naar de mensen in het verre land bij wie ze hoorde maar toch niet echt samen mee was. Ze dook onder in haar eigen fantasie, die haar bracht naar plekken waar ze zichzelf beter kon begrijpen. Van haar vader leerde ze over Shahnameh. Sprookjes uit het Perzische rijk, waarin mythische half menselijke figuren de hoofdrol spelen, die ze kon ontvoeren naar haar eigen verhalen.
Videostill uit het werk 'Anar' | Sjahrzad Khodadedeh
Een jonge vrouw strekt haar arm, ze kijkt vragend omhoog. Boven haar is een wolk van insekten, een grote oervrouw met meerdere borsten die op handen en voeten naar de toeschouwer kijkt. Zij is aanvoerder van een zwerm beesten, vormen en spinachtigen. Neem me mee, lijkt de jonge vrouw te vragen. Neem me mee, zorg voor mij, leer mij. In het tweede deel van het drieluik spreidt een grote vogel haar machtige vleugels. Zij is de brenger van energie, en laat deze in twinkelende druppels vallen op het hoofd van de vrouw die beneden zit. Wezens kijken toe, bomen vervormen in vloeibare bollingen. Hier worden letterlijk gedachten gebracht, wolken drijven voorbij. In het derde werk worden alle registers opengetrokken, een veelheid aan entiteiten kijkt tevreden toe hoe een weg zich zelfverzekerd over het midden van het papier omhoog opricht. Geen misverstand mogelijk, deze weg is de enige en de juiste. Ogen als stenen. Er wordt gelachen, handen worden opgevuld, vlammen schieten uit kelen. Bladeren groeien en overal zijn bubbels van opluchting. Een half-geit legt haar jurk op de menigte, haar welvingen vloeien over in de wolken, kronkels, gesprekken.
Sjahrzad maakt zelf nieuw papier van oud, de kleurverschillen worden veroorzaakt door de oorsprong. Precies zo herschept de kunstenaar haar eigen verhaal, zo balanceert ze uit, tot het goed is, zo en niet anders, soms iets meer dit dan dat maar altijd goed. Dat ze hier nu staat, dat haar werk er is, zacht en fluïde vertelt over twijfel en dat grenzen niet altijd nodig zijn. Dat je hooguit de lijn af en toe iets moet verleggen, al naar gelang je gemoed. De kunstenaar balanceert. Wikt en weegt. Is Oost en West, in en met zichzelf.
Inge Pollet, januari 2025
De tentoonstelling 'Echoes of Alignment' is nog te zien tot en met 9 maart 2025 >>